1. Genel olarak
Beşinci Bölüm
Borç İlişkilerinde Taraf Değişiklikleri1
Birinci Ayırım
Alacağın Devri2
A. Koşulları
I. İradi devir
1. Genel olarak
Madde 183 - Kanun, sözleşme veya işin niteliği engel olmadıkça alacaklı, borçlunun rızasını aramaksızın alacağını üçüncü bir kişiye devredebilir.
Borçlu, devir yasağı içermeyen yazılı bir borç tanımasına güvenerek alacağı devralmış olan üçüncü kişiye karşı, alacağın devredilemeyeceğinin kararlaştırılmış bulunduğu savunmasını ileri süremez.
I-) 818 Sayılı Borçlar Kanunu:
(A) Alacağın Temliki
I - Şartları
1 - Rızaî temlik
a) Cevazı
Madde 162 - Kanun veya akit ile veya işin mahiyeti icabı olarak menedilmiş olmadıkça borçlunun rızasını aramaksızın alacaklı, alacağını üçüncü bir şahsa temlik edebilir.
Borçlu, alacağın temlik edilmemesi şart edilmiş olduğunu bu şartı ihtiva etmeyen bir ikrarı bilkitabeye istinat ile, alacağını temellük eden üçüncü bir şahsa karşı iddia edemez.
II-) Madde Gerekçesi:
Madde 182 - 818 sayılı Borçlar Kanununun 162 nci maddesini karşılamaktadır.
Tasarının iki fıkradan oluşan 182 nci maddesinde, alacağın iradî devrinin mümkün olduğu durumlar düzenlenmektedir.
818 sayılı Borçlar Kanununun 162 nci maddesinin kenar başlığında kullanılan “A. Alacağın Temliki / I. Şartları / 1. Rızaî temlik / a. Cevazı” şeklindeki ibare, Tasarıda “A. Koşulları / I. İradî devir / 1. Genel olarak” şeklinde ifade edilmiştir.
Metninde yapılan arılaştırma dışında, maddede 818 sayılı Borçlar Kanununa göre bir hüküm değişikliği yoktur.
III-) Kaynak İsviçre Borçlar Kanunu:
1-) OR:
Fünfter Titel: Die Abtretung von Forderungen und die Schuldübernahme
A. Abtretung von Forderungen
I. Erfordernisse
1. Freiwillige Abtretung
a. Zulässigkeit
Art. 164
1 Der Gläubiger kann eine ihm zustehende Forderung ohne Einwilligung des Schuldners an einen andern abtreten, soweit nicht Gesetz, Vereinbarung oder Natur des Rechtsverhältnisses entgegenstehen.
2 Dem Dritten, der die Forderung im Vertrauen auf ein schriftliches Schuldbekenntnis erworben hat, das ein Verbot der Abtretung nicht enthält, kann der Schuldner die Einrede, dass die Abtretung durch Vereinbarung ausgeschlossen worden sei, nicht entgegensetzen.
2-) CO:
Titre cinquième: De la cession des créances et de la reprise de dette
A. Cession des créances
I. Conditions
1. Cession volontaire
a. Admissibilité
Art. 164
1 Le créancier peut céder son droit à un tiers sans le consentement du débiteur, à moins que la cession n’en soit interdite par la loi, la convention ou la nature de l’affaire.
2 Le débiteur ne peut exciper de ce que la créance avait été stipulée incessible, si le tiers est devenu créancier sur la foi d’une reconnaissance écrite ne mentionnant pas l’incessibilité.
IV-) Yararlanılabilecek Monografiler:
Şener Akyol; Alacaklının Verdiği Üçüncü Şahsın İfayı Kendi Adına Talep Yetkisi, İstanbul, 1981.
Arif B. Kocaman; Alacağın Temlikinin Benzer Üçlü İlişkiler Karşısındaki Teorik Sınırı Sorunu, Ankara, 1989.
H. Cumhur Özakman; Factoring Sözleşmeleri, İstanbul, 1989.
Arif B. Kocaman; Factoring İşleminin Hukuki Niteliği, Ankara, 1992.
Kemal Dayınlarlı; Borçlar Kanununa Göre Alacağın Temliki, Gözden Geçirilmiş, Güncelleştirilmiş, Genişletilmiş 3. Baskı, Ankara, 2008.
M. Vefa Toroslu; Hukuksal ve Finansal Açıdan Factoring, İstanbul, 2014.
Özge Uzun Kazmacı; Faktoring Sözleşmesi, İstanbul, 2014.
Ali Şafak; Bir İnançlı İşlem Türü Olarak Teminat Amaçlı Alacağın Temliki, Ankara, 2017.
Yasemin Yücesoy Yılmaz; Hukukî Açıdan Faktoring İşlemi, Ankara, 2018.
H. Tolunay Ozanemre Yayla; Alacağın Devri İşleminin Geçerliliği ve Sebeple Olan İlişkisi (İllîliği), Ankara 2019.
Kemal Dayınlarlı; Türk Borçlar Kanununa Göre Alacağın Devri, Ankara, 2019.
Ali Şafak, Duygu Eraslan, Evren Baklacı Çakıroğlu, Mustafa Ünlütepe, Tuğçe Öztürk Almaç, Nurdoğan Ünal; Alacağın Temliki (Devri), Özel Görünüş Biçimleri, Ankara, 2021.
Burcu Erbayraktar; Alacağın Devrinin Sözleşme ile Engellenmesi (Pactum de non cedendo), İstanbul, 2021.
Berkay Sarıgan; Faktoring Sözleşmeleri, Ankara, 2021.
1 818 sayılı Borçlar Kanununda “Beşinci Bap / Alacağın Temliki ve Borcun Nakli” şeklindeki üst başlık, Tasarıda “Beşinci Bölüm / Borç İlişkilerinde Taraf Değişiklikleri” şeklinde değiştirilmiştir.
2 Tasarının 182 nci maddesiyle başlayan Birinci Ayırımında “Alacağın Devri” düzenlenmiştir.