Madde 392

D.  Geri verme zamanı

Madde 392 - Ödüncün geri verilmesi konusunda belirli bir gün ya da bildirim süresi veya borcun geri istendiği anda muaccel olacağı kararlaştırılmamışsa ödünç alan, ilk istemden başlayarak altı hafta geçmedikçe ödüncü geri vermekle yükümlü değildir.

I-) 818 Sayılı Borçlar Kanunu:

(D) İade Zamanı

Madde 312 - Geriye verilmesi için, ne bir muayyen vade ne ihbar müddeti ne de istenildiği zaman muacceliyet kesbedeceği mukavele edilmemiş olan bir borç ilk talepten itibaren altı hafta içinde geri verilmek lâzımdır.

II-) Madde Gerekçesi:

Madde 391 - 818 sayılı Borçlar Kanununun 312 nci maddesini karşılamaktadır.

Tasarının tek fıkradan oluşan 391 inci maddesinde, tüketim ödüncünde ödünç alanın ödünç konusunu geri verme zamanı düzenlenmektedir.

818 sayılı Borçlar Kanununun 312 nci maddesinin kenar başlığında kullanılan “D. İade zamanı” şeklindeki ibare, Tasarıda “D. Geri verme zamanı” şekline dönüştürülmüştür.

818 sayılı Borçlar Kanununun 312 nci maddesinde kullanılan “altı hafta içinde geri verilmek lâzımdır.” şeklindeki ibare, geri verme borcunun ödünç verenin ilk isteminden başlayarak altı hafta sonra muaccel olacağı göz önünde tutularak, Tasarıda “altı hafta geçmedikçe, ödüncü geri vermekle yükümlü değildir.” şeklinde düzeltilmiştir.

Metninde yapılan düzeltme ve arılaştırma dışında, maddede 818 sayılı Borçlar Kanununa göre bir hüküm değişikliği yoktur.

III-) Kaynak İsviçre Borçlar Kanunu:

IV-) Yargı Kararları:

1-) Y. 3. HD, T: 25.03.2024, E: 2024/248, K: 2024/1217:

“… I. DAVA

Davacı vekili; müvekkili ile davalının aynı yerde çalıştıklarını, davalının müvekkilinden para alabilmek için bitcoinin çok değer kazandığını, kısa sürede parasının büyük oranda değerleneceğini vaat ettiğini, müvekkilinin davalıya ait Akbank ... Şubesi’nde bulunan banka hesabına 02.05.2019 tarihinde "bitkoin için verilen para" açıklamasıyla 2.900,00 TL, 21.05.2019 tarihinde "bitcoin için verilen para" açıklamasıyla 6.000,00 TL, 29.05.2019 tarihinde "borç" açıklamasıyla 10.500,00 TL, 19.06.2019 tarihinde "borç" açıklamasıyla 5.000,00 TL olmak üzere toplam 24.400,00 TL para havale ettiğini, davalının paraları bitcoin ile değerlendirerek elde edeceği kâr ile birlikte 01.07.2019 tarihinde ödeyeceğini taahhüt ettiğini, davalının aldığı paraları iade etmediğini, davalıya Ankara 30. Noterliğinin 16.09.2019 tarih ve 09145 yevmiye numaralı ihtarnamesinin gönderilerek parayı 3 gün içerisinde iade etmesinin talep edildiğini, davalının hiçbir ödeme yapmadığını, müvekkilinin alacağının tahsili için takip başlattığını, davalının Ankara 17. İcra Müdürlüğünün 2019/13155 E. sayılı dosyası ile başlatılan takibe itiraz ettiğini, takibin durduğunu belirterek davalının borca yönelik itirazının iptali ile alacağın %20’sinden aşağı olmamak üzere icra inkar tazminatına hükmedilmesine karar verilmesi talep etmiştir.

II. CEVAP

Davalı vekili; müvekkilinin amatör düzeyde sanal para işlemiyle ilgilenmekteyken mesai arkadaşları ... ve dava dışı ...’nın kendileri için de oynaması için ricada bulunduğunu, bunun üzerine müvekkilinin hatıra binaen arkadaşları ... ve dava dışı ...’nın paralarını bitcoin ve türevleri hesabına yatırdığı, sanal para işlemlerinde tıpkı borsa işlemlerinde olduğu gibi kar ve zarar konusunda belirlilik ve öngörülebilirlik olmadığından müvekkilinin kâr vaadinin bulunmadığını, … bir süre sonra bitcoin hesabında düşüşler başladığın(ı) … düşüşten sonra bitcoin hesabında bulunan coinlerin tamamının …’a ait ortak hesaba intikal ettiğini, intikal eden coinler içinde davacıya ait coinlerin de bulunduğunu ve müvekkilinin davacıya borcunun kalmadığını savunarak davanın reddini ve %20’den aşağı olmamak üzere kötü niyet tazminatına hükmedilmesini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI

İlk Derece Mahkemesi … taraflar arasında ödünç ilişkisinin bulunduğu, ödünç sözleşmesine konu paranın davalı borçludan istenmesine ilişkin ihtarnamenin davalıya tebliği tarihinin 01.10.2019 ve takip tarihinin 07.10.2019 olduğu, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 392. maddesi gereğince ödüncün geri verilmesi konusunda belirli bir ödeme günü, ihbar süresi belirlenmemiş veya istenildiği zaman muaccel olacağı kararlaştırılmamış ise ödünce konu paranın ilk istemden başlayarak altı hafta içinde geri verilmesinin gerekeceği, davacının iade talebinde bulunup altı hafta bekledikten sonra ancak takibe geçebileceği, anılan süreye uyulmadan başlatılan takibin usul ve yasaya uygun olmadığı, kötü niyet tazminatının şartlarının mevcut olmadığı gerekçesiyle davanın reddine, davalının kötü niyet tazminatı talebinin reddine karar verilmiştir.

IV. KANUN YARARINA TEMYİZ

… İlk Derece Mahkemesi’nin yukarıda belirtilen kararının kanun yararına temyizen incelenmesi Adalet Bakanlığı tarafından istenilmiştir. …

6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun … 392. maddesi gereğince; ödüncün geri verilmesi konusunda belirli bir ödeme günü, ihbar süresi belirlenmemiş veya istenildiği zaman muaccel olacağı kararlaştırılmamış ise ödünce konu paranın ilk istemden başlayarak altı hafta içinde geri verilmesi gerekir. … Bu durumda ödüncün geri verilmesi konusunda belirli bir ödeme günü, ihbar süresi belirlenmemiş veya istenildiği zaman muaccel olacağı kararlaştırılmamış ise ilk istemden başlayarak 6 hafta sonra alacak muaccel olmaktadır.

2. Dava dosyasının incelenmesinde; … davacının gönderdiği paraların iadesini ilk kez whatsapp yazışmalarında 29.08.2019 tarihinde istediği, daha sonra ödeme yapılmayınca Ankara 30. Noterliğinin 16.09.2019 tarihli 9145 yevmiye numaralı ihtarnamesi ile istediği, söz konusu ihtarnamenin davalıya 01.10.2019 tarihinde tebliğ edildiği, davacının tebliğden itibaren 3 günlük süre içinde ödeme yapılmadığından 07.10.2019 tarihinde davalı hakkında 24.400,00 TL asıl alacak üzerinden … sayılı takip dosyası ile icra takibi başlattığı, takibe itiraz edilmesi üzerine itirazın iptali davası açıldığı, Mahkemece davaya konu paranın ilk istemden başlayarak altı hafta içinde geri verilmesinin gerekeceği, yasal süreye uyulmadan davanın açıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.

Emsal Yargıtay kararlarında belirtildiği üzere 6098 Sayılı Kanun’un 392. maddesinde yer alan … ibaresinden, alacaklının ödünç verdiği şey için dava açması ya da takip başlatması için ilk istemden başlayarak altı hafta beklemesi gerektiği, alacağın bu süre sonunda muaccel olacağı, muaccel olmayan bir alacak için dava ve takip başlatılmasının mümkün olmadığı, muaccel olmayan bir alacak için açılan davada 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 114. maddesinin 1. fıkrasının (h) bendi kapsamında hukuki yararın bulunmadığı ve kanunda yer alan bu ibarenin dava şartına ilişkin olduğu ve Mahkemece verilen red kararının usul ve yasaya uygun olduğu anlaşılmaktadır.

O halde, Adalet Bakanlığının … kanun yararına temyiz talebinin reddi gerekmiştir. …”