a. Hazır olanlar arasında
2. Süresiz öneri
a. Hazır olanlar arasında
Madde 4 - Kabul için süre belirlenmeksizin hazır olan bir kişiye yapılan öneri hemen kabul edilmezse; öneren, önerisiyle bağlılıktan kurtulur.
Telefon, bilgisayar gibi iletişim sağlayabilen araçlarla doğrudan iletişim sırasında yapılan öneri, hazır olanlar arasında yapılmış sayılır.
I-) 818 Sayılı Borçlar Kanunu:
2 - Kabul için müddet tâyin olunmaksızın icap
a) Hazırlar beyninde
Madde 4 - Kabul için bir müddet tâyin olunmaksızın hazır olan bir şahsa karşı vâki olan icap derhal kabul olunmadığı takdirde, onu1 yapan bağlı kalmaz.
İki taraf yahut vekillerinin bizzat telefon ile yaptıkları akitlere hazırlar arasında icra olunmuş nazariyle bakılır.
II-) Madde Gerekçesi:
Madde 4 - 818 sayılı Borçlar Kanununun 4 üncü maddesini karşılamaktadır.
Tasarının iki fıkradan oluşan 4 üncü maddesinde, hazır olanlar arasında yapılan süresiz öneride, önerenin önerisiyle bağlı olmaktan kurtulacağı an ile hangi önerilerin, hazır olanlar arasında yapılmış sayılacağı düzenlenmektedir.
818 sayılı Borçlar Kanununun 4 üncü maddesinin kenar başlığında kullanılan “2. Kabul için müddet tayin olunmaksızın icap” şeklindeki ibare, Tasarıda “2. Süresiz öneri”; “a. Hazırlar beyninde” şeklindeki ibare de “a. Hazır olanlar arasında” şekline dönüştürülmüştür.
818 sayılı Borçlar Kanununun 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen telefon yanında, teknolojik gelişmeler göz önünde tutularak, Tasarıda “bilgisayar gibi iletişim sağlayabilen araçlarla doğrudan iletişim sırasında yapılan öneri”nin de, hazır olanlar arasında yapılmış sayılması öngörülmüştür. Ancak, bu sonucun, önerenin sadece “doğrudan iletişim” sağlayabilen araçlarla yaptığı, yani muhatabın da aynı anda içeriğini öğrenebildiği bir öneri bakımından geçerli olduğu kabul edilmiştir.
III-) Adalet Komisyonu Değişiklik Gerekçesi:
Tasarının 4 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan “edilmezse” ibaresinden sonra noktalı virgül işareti konulması anlamı daha netleştireceğinden, redaksiyon yetkisi kapsamında bu ibareden sonra noktalı virgül işareti konularak madde kabul edilmiştir.
IV-) Kaynak İsviçre Borçlar Kanunu:
1-) OR:
2. Antrag ohne Annahmefrist
a. Unter Anwesenden
Art. 4
1 Wird der Antrag ohne Bestimmung einer Frist an einen Anwesenden gestellt und nicht sogleich angenommen, so ist der Antragsteller nicht weiter gebunden.
2 Wenn die Vertragschliessenden oder ihre Bevollmächtigten sich persönlich des Telefons bedienen, so gilt der Vertrag als unter Anwesenden abgeschlossen.
2-) CO:
2. Offre sans délai pour accepter
a. Entre présents
Art. 4
1 Lorsque l’offre a été faite à une personne présente, sans fixation d’un délai pour l’accepter, l’auteur de l’offre est délié si l’acceptation n’a pas lieu immédiatement.
2 Les contrats conclus par téléphone sont censés faits entre présents, si les parties ou leurs mandataires ont été personnellement en communication.
V-) Yargı Kararları:
1-) Y. 3. HD, T: 25.03.2021, E: 2020/7517, K: 2021/3100:
“… İcap, bir akdi meydana getirmek amacı ile bir şahsın teklifini ihtiva eden ve karşı tarafa yöneltilen bir irade beyanıdır. Kabul ise, yapılan bir öneriye karşılık karşı taraf (muhatap) tarafından önerene yöneltilen ve sözleşmeyi öneriye uygun olarak meydana getirme arzusunu kesin olarak ifade eden irade beyanıdır. …
… İcap, icapçının bir sözleşme yapma konusundaki iradesini “ciddi surette" yansıtmalıdır. Diğer yandan kabul için süre belirlenmeksizin hazır olan kişiye yapılan icabın hemen kabul edilmemesi halinde; icapçı icabıyla bağlılıktan kurtulmaktadır. (6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu m. 4)
Somut olayda; davacının 27.02.2017 tarihli celsedeki beyanından, dava açılmadan önce davacının hazır olan davalıya 30.000 TL ödenmesi halinde vekalet ücret alacağının sona ereceğini bildirdiği anlaşılmaktadır. Davalı ise, davacının vekalet ücret sözleşmesi kurulması amacıyla yapıldığı anlaşılan icap nitelindeki bu beyanını kabul etmeyerek, davacıyı azletmiştir. TBK’nın 4. maddesine göre davacı, vekalet ücretinin 30.000 TL olarak kararlaştırılması yönündeki talebini içeren icabının davalı tarafça kabul edilmemesi üzerine, icabının bağlılığından kurtulmuştur. O halde, mahkemece, açıklanan hususlar dikkate alınarak davalının derhal kabul beyanında bulunmaması üzerine, davacının dava ve azil tarihinden önce vekalet ücret sözleşmesi kurulması amacıyla yapmış olduğu icabıyla bağlı olmadığı dikkate alınarak bir karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile davacının davalı tarafından kabul edilmeyen icabıyla vekalet ücret alacağını 30.000 TL ile sınırladığı gerekçesiyle yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir. …”
1 Düsturdaki “anı” ifadesi, “onu” şeklinde anlaşılmalıdır.