a. Yetkinin sınırlanması ve geri alınması
2. Hukuki işlemden doğan yetki
a. Yetkinin sınırlanması ve geri alınması
Madde 42 - Temsil olunan, hukuki bir işlemden doğan temsil yetkisini her zaman sınırlayabilir veya geri alabilir. Ancak, taraflar arasındaki hizmet, vekâlet veya ortaklık sözleşmeleri gibi hukuki ilişkilerden doğabilecek haklar saklıdır.
Temsil olunan, bu hakkından önceden feragat edemez.
Temsil olunan verdiği yetkiyi üçüncü kişilere açıkça veya dolaylı biçimde bildirmişse, bu yetkiyi tamamen veya kısmen geri aldığını onlara bildirmediği takdirde, yetkinin geri alındığını iyiniyetli üçüncü kişilere karşı ileri süremez.
I-) 818 Sayılı Borçlar Kanunu:
2 - Hukukî muameleden neşet eden salâhiyet
a) Salâhiyetin tahdidi ve refi1
Madde 34 - Temsil olunan kimse, hukuki bir tasarruftan tevellüt eden temsil salâhiyetini her zaman tahdit veya ref edebilir. Bundan dolayı mümessilin, bir hizmet veya şirket veya vekâlet akdi gibi sebeplere istinat ederek dâva ikamesi hakkına halel gelmez.
Temsil olunan kimsenin bu hakkından evvelce feragat etmesi hükümsüzdür.
Temsil olunan kimse gerek sarahaten gerek delâleten verdiği salâhiyeti diğer kimselere bildirdiği halde bu salâhiyeti tamamen veya kısmen ref’ ettiğini bildirmemiş olursa salâhiyetin bu suretle ref’ini üçüncü şahıslara karşı dermeyan edemez.
II-) Madde Gerekçesi:
Madde 42 - 818 sayılı Borçlar Kanununun 34 üncü maddesini karşılamaktadır.
Tasarının üç fıkradan oluşan 42 nci maddesinde, temsil yetkisinin sınırlanması ve geri alınması düzenlenmektedir.
818 sayılı Borçlar Kanununun 34 üncü maddesinin kenar başlığında kullanılan “3. Hukukî muameleden neşet eden salâhiyet / a. Salâhiyetin tahdidi ve ref’i” şeklindeki ibareler, Tasarının 42 nci maddesinde, “2. Hukukî işlemden doğan yetki / a. Yetkinin sınırlanması ve geri alınması” şeklinde değiştirilmiştir.
818 sayılı Borçlar Kanununun 34 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında kullanılan “üçüncü şahıslara karşı dermeyan edemez.” şeklindeki ibare, öğretideki genel eğilim göz önünde tutularak, Tasarıda “iyiniyetli üçüncü kişilere karşı ileri süremez.” şeklinde düzeltilmiştir.
Metninde yapılan düzeltme ve arılaştırma dışında, maddede 818 sayılı Borçlar Kanununa göre bir hüküm değişikliği yoktur.
III-) Kaynak İsviçre Borçlar Kanunu:
1-) OR:
2. Auf Grund von Rechtsgeschäft
a. Beschränkung und Widerruf
Art. 34
1 Eine durch Rechtsgeschäft erteilte Ermächtigung kann vom Vollmachtgeber jederzeit beschränkt oder widerrufen wer den, unbeschadet der Rechte, die sich aus einem unter den Beteiligten bestehenden anderen Rechtsverhältnis, wie Einzelarbeitsvertrag, Gesellschaftsvertrag, Auftrag, ergeben können.
2 Ein vom Vollmachtgeber zum voraus erklärter Verzicht auf dieses Recht ist ungültig.
3 Hat der Vertretene die Vollmacht ausdrücklich oder tatsächlich kundgegeben, so kann er deren gänzlichen oder teilweisen Widerruf gutgläubigen Dritten nur dann entgegensetzen, wenn er ihnen auch diesen Widerruf mitgeteilt hat.
2-) CO:
2. Pouvoirs découlant d’un acte juridique
a. Restriction et révocation
Art. 34
1 Le représenté a en tout temps le droit de restreindre ou de révoquer les pouvoirs découlant d’un acte juridique, sans préjudice des réclamations que le représentant peut avoir à former contre lui en vertu d’une autre cause, telle qu’un contrat individuel de travail, un contrat de société ou un mandat.
2 Est nulle toute renonciation anticipée à ce droit par le représenté.
3 Lorsque le représenté a fait connaître, soit en termes exprès, soit par ses actes, les pouvoirs qu’il a conférés, il ne peut en opposer aux tiers de bonne foi la révocation totale ou partielle que s’il a fait connaître également cette révocation.
IV-) Yargı Kararları:
1-) YHGK, T: 26.11.2014, E: 2013/1315, K: 2014/972:
“… Vekile verilen yetki hukuk düzeninin elverdiği ölçüde tüm hukukî işlemleri yapmak yetkisi veriyor ise genel temsil yetkisinden, belirli bir veya birkaç hukukî işlemle sınırlı kalmak üzere yetki verilmişse özel temsil yetkisinden söz edilir.
Temsil yetkisi bir süre ile sınırlı olarak verilmişse yani belirli bir süre içinde kullanılması ve bu sürenin bitimi ile yetkinin de son bulması isteniyor ise süreli temsil yetkisi mevcuttur. Oysa bir süre sınırı konulmaksızın da temsil yetkisi verilebilir. İşte bu biçimde verilen temsil yetkisinin bir süre ile sınırlandırılmaksızın her zaman kullanılabilmesi imkânı vekile tanınmış ise süresiz temsil yetkisinden söz edilir. …”
2-) Y. 19. HD, T: 03.07.2017, E: 2016/11010, K: 2017/5486:
“… Davacı vekili, davalı tarafça müvekkili aleyhine … kambiyo senetlerine mahsus icra takibi başlatıldığını, takibe konu senedin kooperatif adına hareketle ... tarafından düzenlendiği ancak kooperatif yetki belgesinde kooperatifi borçlandırıcı tüm işlemlerin ... ’ den en az ikisinin müşterek imzası ile gerçekleşebileceğini bu nedenle takibe konu senet nedeniyle müvekkili kooperatifin borç altına girmeyeceğini, … ileri sürerek, müvekkilinin takip nedeniyle borçlu olmadığının tespitine, müvekkili lehine … kötü niyet tazminatına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, icra takibinin kesinleştiğini, kooperatif temsilcisi ... ile borçlu ...’nun takip dosyasına ödeme taahhüdünde bulunduklarını savunarak, davanın reddi ile davacı aleyhine … kötü niyet tazminatına hükmedilmesini istemiştir.
Mahkemece, takip ve dava konusu senedin tanzim edildiği tarih itibariyle kooperatifi temsile yetkili kişilerin ... - - ... olduğu, kooperatif adına borç ve taahhüt altına girme yetkisinin yönetim kurulu üyelerinden ... - -...’in ... ikisinin müşterek imzaları ile mümkün olduğu hususunun ticaret sicil gazetesinde ilan edildiği, tek imza ile oluşturulan senedin davacı kooperatifi bağlamayacağı…” (gerekçesiyle davanın kabulüne) “… davalının senedin geçerli olup olmadığını bilmesinin mümkün olmadığı gerekçesiyle …, davacının tazminat talebinin reddine karar verilmiş, hüküm davalı vekilince temyiz edilmiştir.
… hükmün ONANMASINA, … oybirliğiyle karar verildi."
1 Maddenin Düstur’daki “A” şeklindeki kenar başlığı, “a” olarak anlaşılmalıdır.