b. Kaybedilmesi
b. Kaybedilmesi
Madde 540 - Komisyoncu, vekâlet verene karşı dürüstlük kurallarına aykırı davranır, özellikle ona satın aldığından fazla veya sattığından eksik bir bedel bildirirse, ücret alma hakkını kaybeder.
Bedelin gerçekleşen bedelden farklı gösterilmesi durumunda vekâlet veren, komisyoncuyu gerçekleşen bedel üzerinden satılanın alıcısı veya satıcısı sayma hakkına sahiptir.
I-) 818 Sayılı Borçlar Kanunu:
b) Ücret hakkının sukutu ve müvekkilin aradan çıkması
Madde 424 - Komisyoncu, müvekkiline karşı sui niyet ile hareket eder ve hususiyle müvekkilin hesabına iştira ettiğinden fazla ve sattığından noksan bir fiat geçirirse ücreti almak hakkı tamamiyle sâkıt olur.
Son iki halde muvekkil komisyoncuyu doğrudan doğruya alıcı veya satıcı addederek aradan çıkabilir.
II-) Madde Gerekçesi:
Madde 540 - 818 sayılı Borçlar Kanununun 424 üncü maddesini karşılamaktadır.
Tasarının iki fıkradan oluşan 540 ıncı maddesinde, komisyoncunun ücret isteme hakkını kaybetmesi düzenlenmektedir.
818 sayılı Borçlar Kanununun 424 üncü maddesinin kenar başlığında kullanılan “b. Ücret hakkının sukutu ve müvekkilin aradan çıkması” ifadesi, Tasarıda “b. Kaybedilmesi” şekline dönüştürülmüştür.
818 sayılı Borçlar Kanununun 424 üncü maddesinin birinci fıkrasında kullanılan “suiniyet ile” şeklindeki ibare, Tasarıda “dürüstlük kurallarına aykırı” şeklinde düzeltilmiştir. İkinci fıkrasında kullanılan “müvekkil…aradan çıkabilir” şeklindeki ibare, Tasarıda “vekâlet veren…alıcısı veya satıcısı sayma hakkına sahiptir” şeklinde değiştirilmiştir.
Metninde yapılan düzeltme ve arılaştırma dışında, maddede 818 sayılı Borçlar Kanununa göre bir hüküm değişikliği yoktur.
III-) Kaynak İsviçre Borçlar Kanunu:
1-) OR:
b. Verwirkung und Umwandlung in Eigengeschäft
Art. 433
1 Der Anspruch auf die Provision fällt dahin, wenn sich der Kommissionär einer unredlichen Handlungsweise gegenüber dem Kommittenten schuldig gemacht, insbesondere wenn er einen zu hohen Einkaufs oder einen zu niedrigen Verkaufspreis in Rechnung gebracht hat.
2 Überdies steht dem Kommittenten in den beiden letzterwähnten Fällen die Befugnis zu, den Kommissionär selbst als Verkäufer oder als Käufer in Anspruch zu nehmen.
2-) CO:
b. Déchéance; commissionnaire tenu pour acheteur ou vendeur
Art. 433
1 Le commissionnaire perd tout droit à la provision s’il s’est rendu coupable d’actes de mauvaise foi envers le commettant, notamment s’il a porté en compte un prix supérieur à celui de l’achat ou inférieur à celui de la vente.
2 En outre, dans ces deux derniers cas, le commettant a le droit de tenir le commissionnaire lui-même pour acheteur ou vendeur.