IV. Ardiyecinin hakları
IV. Ardiyecinin hakları
Madde 574 - Ardiyeci, kararlaştırılmış veya alışılmış olan ardiye ücretini ve saklamadan doğmayan bakım, taşıma ve gümrük gibi bütün giderlerini isteyebilir.
Bu giderler hemen; ardiye ücreti ise her üç ayda bir ve her hâlde malların tümünün veya bir bölümünün geri alınması sırasında ödenir.
Ardiyeci, mallara zilyet bulunduğu veya eşyayı temsil eden herhangi bir senet vasıtasıyla onlar üzerinde tasarruf etme yetkisine sahip olduğu sürece, alacakları için bu mallar üzerinde hapis hakkına sahiptir.
I-) 818 Sayılı Borçlar Kanunu:
IV - Ardiye sahibinin hakları
Madde 476 - Ardiye sahibi mukarrer veya mutat olan ardiye ücretini ve muhafazanın sebebiyet vermediği bütün masraflarını (nakliye, gümrük, kayıt) talep edebilir bu masraflar derhal tediye olunmak lâzımdır.
Ardiye ücreti ise her üç ayda bir kere ve her halde eşyanın tamamen veya kısmen istirdadında tediye olunur.
Eşya, yedinde bulunduğu veya eşyayı temsil eden her hangi bir senet vasıtasiyle onda tasarruf etmek kudretini haiz olduğu müddetçe ardiye sahibinin, alacakları mukabilinde ve eşya üzerinde hapis hakkı vardır.
II-) Madde Gerekçesi:
Madde 574 - 818 sayılı Borçlar Kanununun 476 ncı maddesini karşılamaktadır.
Tasarının üç fıkradan oluşan 574 üncü maddesinde, ardiyecinin hakları düzenlenmektedir.
818 sayılı Borçlar Kanununun 476 ncı maddesinin kenar başlığında kullanılan “IV. Ardiye sahibinin hakları” şeklindeki ibare, Tasarıda, “IV. Ardiyecinin hakları” şeklinde değiştirilmiştir.
818 sayılı Borçlar Kanununun 476 ncı maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesi ile aynı maddenin ikinci fıkrası, birbiriyle bağlantılı oldukları göz önünde tutularak Tasarıda tek fıkra hâlinde kaleme alınmıştır.
Sistematik yapısı ile metninde yapılan arılaştırma dışında, maddede 818 sayılı Borçlar Kanununa göre bir hüküm değişikliği yoktur.
III-) Kaynak İsviçre Borçlar Kanunu:
1-) OR:
IV. Anspruch des Lagerhalters
Art. 485
1 Der Lagerhalter hat Anspruch auf das verabredete oder übliche Lagergeld, sowie auf Erstattung der Auslagen, die nicht aus der Aufbewahrung selbst erwachsen sind, wie Frachtlohn, Zoll, Ausbesserung.
2 Die Auslagen sind sofort zu ersetzen, die Lagergelder je nach Ablauf von drei Monaten seit der Einlagerung und in jedem Fall bei der vollständigen oder teilweisen Zurücknahme des Gutes zu bezahlen.
3 Der Lagerhalter hat für seine Forderungen an dem Gute ein Retentionsrecht, solange er im Besitze des Gutes ist oder mit Warenpapier darüber verfügen kann.
2-) CO:
IV. Droits de l’entrepositaire
Art. 485
1 L’entrepositaire a droit à la taxe d’entrepôt convenue ou usuelle, ainsi qu’au remboursement de toutes les dépenses qui n’ont pas été causées par la garde même des marchandises (frais de transport, de douane, d’entretien).
2 Ces dépenses doivent être remboursées sans délai; la taxe d’entrepôt est payable après chaque trimestre et, dans tous les cas, lors de la reprise totale ou partielle des marchandises.
3 Les créances de l’entrepositaire sont garanties par un droit de rétention sur les marchandises, aussi longtemps qu’il est en possession de celles-ci ou qu’il en peut disposer au moyen du titre qui les représente.
IV-) Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararları:
1-) YİBK, T: 17.10.1945, E: 2, K: 13 sayılı kararından:
… adı geçen tarifede yazılı ve belli süreler sona erdikten sonra dahi eşyanın hangarlarda ve açık yerlerde kaldığı müddetçe ücret lâzım geleceğine oyçokluğu ile karar verildi. (RG. 22.12.1945; S: 6187).
2-) YİBK, T: 05.06.1967, E: 1966/13, K: 1967/4 sayılı kararından:
Gümrük Kanununun 106 ncı maddesiyle, işletmelerle eşya sahipleri arasında ardiyecilik münasebetlerinde umumî hükümlerin uygulanacağı esası kabul edilmiş ve ardiye ücreti alacağı, Gümrük Kanununun 129 uncu maddesinin 1 numaralı bendinde açıkça yer almadığı gibi bu bentte gösterilen alacaklardan da sayılmamış olduğu cihetle Devlet Demiryolları İşletmesinin, gümrüklü eşyanın muhafazasına mahsus yerlerinde bekletilen gümrüklü eşyaya ait ardiye ücretini umumî hükümler uyarınca ve kendi tarifeleri gereğince eşya sahibinden isteyebileceğine, bu ücretin eşyayı takip etmeyeceğine ve eşyanın satış bedeli ile tahdit olunamayacağına ve bu itibarla Ticaret Dairesinin 15/11/1955 tarihli ilk içtihadının kanuna uygun bulunduğuna ilk görüşme ve oylamada üçte iki oy çoğunluğu elde edilemediğinden 5/6/1967 günü yapılan ikinci görüşme ve oylamada hazır bulunanların oyçokluğiyle karar verildi. (RG. 27.07.1967; S: 12658).