Madde 96

V.  Erken ifa

Madde 96 - Sözleşmenin hükümlerinden veya özelliğinden ya da durumun gereğinden tarafların aksini kastettikleri anlaşılmadıkça borçlu, edimini sürenin sona ermesinden önce ifa edebilir. Ancak, kanun veya sözleşme ya da âdet gereği olmadıkça borçlu, erken ifada bulunması sebebiyle indirim yapamaz.

I-) 818 Sayılı Borçlar Kanunu:

V - Vaktinden evvel ifa

Madde 80 - Akdin hükmünden veya mahiyetinden veya hal icabından iki tarafın hilâfını kast ettikleri anlaşılmadığı takdirde, borçlu borcunu vadesinden evvel ifa edebilir. Şu kadar ki borçlunun, vadeden evvel tediyede bulunmasından dolayı mukavele ile veya adeten mezun olmadıkça bir miktar tenzilât icrasına hakkı yoktur.

II-) Madde Gerekçesi:

Madde 95 - 818 sayılı Borçlar Kanununun 80 inci maddesini karşılamaktadır.

Tasarının tek fıkradan oluşan 95 inci maddesinde, erken ifa düzenlenmektedir.

818 sayılı Borçlar Kanununun 80 inci maddesinin kenar başlığında kullanılan “V. Vaktinden evvel ifa” şeklindeki ibare, Tasarıda “V. Erken ifa” şeklinde değiştirilmiştir.

818 sayılı Borçlar Kanununun 80 inci maddesinin son cümlesinde kullanılan “bir miktar tenzilât icrasına hakkı yoktur.” şeklindeki ibare, Tasarıda “indirim yapamaz.” şeklinde ifade edilmiştir.

Metninde yapılan arılaştırma dışında, maddede 818 sayılı Borçlar Kanununa göre bir hüküm değişikliği yoktur.

III-) Adalet Komisyonu Değişiklik Gerekçesi:

Alt Komisyonca, Tasarının 95 inci maddesinde yer alan “anlaşılmadıkça,” ve “olmadıkça,” ibarelerindeki virgüller gereksiz görüldüğünden kaldırılmış ve Komisyonumuzca da madde teselsül nedeniyle 96 ncı madde olarak bu şekliyle kabul edilmiştir.

IV-) Kaynak İsviçre Borçlar Kanunu:

V-) Yargı Kararları: 

1-) Y. 11. HD, T: 08.05.2023, E: 2021/8827, K: 2023/2758:

“… Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin, davalı bankanın ... Merkez Şubesinin müşterisi olduğunu, müvekkili ile davalı banka arasında sözleşme imzalandığını, müvekkilinin ticari faaliyetini geliştirmesi amacıyla davalı bankadan 4.000.000,00 TL tutarında 36 ay vadeli taksitli ticari kredi kullandığını ve bu kredinin ilk taksitinin vade günü gelmeden kredinin tamamının erken ödenmek suretiyle … tarihinde kapatmak istediklerini, davalı bankanın 105.000,00 TL erken kapanma komisyonu ödenmek kaydıyla kapatılabileceğini bildirdiklerini, davalı bankaya ödenen erken ödeme komisyonu ve diğer alınan masraflara istinaden şimdilik 1.000,00 TL ’nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte tahsilini talep etmiştir.

...

Davalı vekili cevap dilekçesinde, … sözleşmenin 15.6 maddesi altında erken kapamaya ilişkin düzenleme yapıldığını, kredinin erken kapatılması nedeniyle 150.000,00 TL maliyeti doğduğunu, taraflar arasında akdedilen sözleşmenin her iki yanında hak ve menfaatlerini koruduğunu, erken kapama maliyeti hesaplanırken bankanın mahrum kaldığı faiz ve davacı menfaatinin dikkate alındığını, 35 ay vadeli kredinin daha ilk taksit günü bile henüz gelmeden kapatılmış olması nedeniyle müvekkilinin bankanın faiz kaybına maruz kaldığını, müvekkili bankanın tahsil ettiği erken kapama ücretinin kanuna, sözleşme ve ticari teamüllere uygun olduğunu savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI

İlk Derece Mahkemesinin … kararıyla … tahsil edilen meblağların taahhütnameler ve sözleşme koşullarına uygun olarak tahsil edilmesi, bunun yanı sıra davalı bankanın tahsil ettiği komisyon ve ücretin başta sözleşme, kanuna ve T.C Merkez Bankası’nın 2006/1 sayılı tebliğ ve bankacılık teamüllerine uygun olduğunun anlaşılması karşısında, davalı bankanın tahsil ettiği ücret ve erken kapama komisyonunun iade koşullarının oluşmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF

…

C. Gerekçe ve Sonuç

Bölge Adliye Mahkemesinin … kararıyla davacının imzasının bulunduğu ödeme planında kredi tahsis ücretinin 1.050,00 TL olduğunun açıkça belirtildiği, bilirkişi raporuna göre de kullandırılan kredinin % 0,0002625 ’ine tekabül eden bu miktarın fahiş olmadığı ve taraflar arasındaki genel kredi sözleşmesinin "VII. Komisyon, Vergi ve Masraflar" başlıklı maddesine uygun olduğunun anlaşıldığı, bu halde davalı bankaca kredi kullandırımı nedeniyle alınan tahsis ücretinin iadesi talebinin yerinde olmadığı, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun (6098 Sayılı Kanun) 96 ncı maddesinin birinci fıkrasında, sözleşmenin hükümlerinden veya özelliğinden ya da durumun gereğinden tarafların aksini kastettikleri anlaşılmadıkça borçlunun, edimini sürenin sona ermesinden önce ifa edebileceğinin düzenlendiği, erken ödemeye konu kredi borcunun taksitli ticari krediden kaynaklandığından kredi sözleşmesinin özelliği gereği davalı bankanın erken ödemeyi kabul zorunluluğu bulunmaması karşısında davalı bankanın erken ödeme nedeniyle oluşacak faiz kaybı nedeniyle bir bedel karşılığı erken ödemeyi kabul etmesinin bankacılık uygulamalarına uygun olduğu, bunun gibi 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (6102 sayılı Kanun) 20 nci maddesine göre de, tacir olan bankanın verdiği hizmet karşılığında ücret talep etmesinin mümkün olduğu, genel kredi sözleşmesinin I-11.maddesinde kredinin erken kapatılması halinde bankanın o gün itibariyle katlanmak zorunda kalacağı maliyetler çerçevesinde belirleyeceği miktarda erken kapatma ücreti tahsil edileceği düzenlendiği, … mahkemece yapılan emsal banka uygulamaları araştırmasına göre bankalar tarafından % 0,5 ile % 5 arasında erken kapatma komisyonu alındığı tespit edildiği, her ne kadar bankacı bilirkişi diğer bankalarca bildirilen komisyon oranlarını toplayarak aritmetik ortalamasını almış ise de, komisyon oranının makul olup olmadığının tespiti için aritmetik ortalamanın alınmasının gerekli olmadığı, zira mahkemece sorulan banka sayısına göre aritmetik ortalamanın değişme ihtimalinin bulunduğundan esasen alınan komisyon oranının makul olup olmadığı hususunun tespitinde davalı bankanın almış olduğu komisyon oranının diğer banka uygulamalarına göre fahiş olup olmadığının belirlenmesinin gerekli ve yeterli olduğu, davalı bankanın davacı müşterisinden % 2,50 oranında erken kapama ücreti alması ve bu oranın diğer bankalarca alınan erken kapama oranları dahilinde kalması nedeni ile davalı bankanın davacı müşterisine kullandırdığı kredinin kalan anaparası üzerinden alınan erken kapama ücretinin makul ve bankacılık mevzuatına uygun olduğu, davacının her ne kadar yapılan işlem ve alınan komisyonun haksız şart olduğunu iddia etmiş ise de gerek davacının basiretli bir iş adamı gibi davranma yükümlülüğünün bulunması ve gerekse de alınan masrafların ikincil düzeydeki bankacılık mevzuat hükümlerinde düzenleme yeri bulması nedenleriyle genel işlem koşulu içeren sözleşme hükmünün geçersizliğinin söz konusu olmadığı, … davalı bankanın aldığı komisyon ve erken kapama ücretinin makul ve bankacılık mevzuatına uygun olduğu, mahkemece davanın reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmediği gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf talebinin esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ

…

… Bölge Adliye Mahkemesi kararının … ONANMASINA,

…

oy birliğiyle karar verildi. ...”

VI-) Yararlanılabilecek Monografiler:

Melek Bilgin Yüce; Alacaklı ve Borçlu Açısından İfa Zamanı, İstanbul, 2015.